رفراکتومتر
رفراکتومتر یا رفرکتومتر به معنای شکست سنج، نوعی دستگاه آزمایشگاهی است که جهت شناسایی و تشخیص درجه خالص بودن موادآزمایشگاهی به کار برده می شود. در واقع این دستگاه عملیات رفرکتومتری را با اندازه گیری ضریب شکست مواد (مایعات، جامدات و گازها) انجام میدهد.
رفراکتومتر از دو کــلــمــــه Refract بــه مـعـنــی شـکـسـتــن و meter بـه معنـی سنجش تشکیل شده است و به معنی شکست سنج است. به معنی شکست سنج است و نوعی دستگاه آزمایشگاهی است که برای تعیین و تشخیص خلوص مواد آزمایشگاهی استفاده می شود. در واقع این دستگاه با اندازه گیری ضریب شکست مواد (مایعات ، جامدات و گازها) عملیات شکست سنجی را انجام می دهد. رفراکتومتر وسیله ای بسیار ساده است که برای اندازه گیری غلظت محلول ها استفاده می شود. فقط چند قطره از مایع را روی دستگاه بریزید. این دستگاه در صنایع غذایی ، کشاورزی ، شیمیایی و تولیدی مورد استفاده قرار می گیرد. رفرکتومتر اتوماتیک و رفرکتومتر دیجیتال و رفرکتومتر ABBE و رفرکتومتر چشمی دستگاهی است جهت اندازه گیری بریکس و ضریب شکست مایعات و نیمه جامدات که درآزمایشگاههای صنایع غذایی مورد استفاده قرار میگرد استفاده می شود.
رفرکتومتر وسیله ای آزمایشگاهی است که از طریق تعیین ضریب شکست برای تعیین میزان ناخالصی ماده یا مواد حل شده در آب به کار می رود.
انواع رفراکتومتر
- رفراکتومتر رومیزی
- رفراکتومتر دستی آنالوگ
- رفراکتومتر دستی دیجیتال
- رفراکتومترهای انلاین
رفراکتومتر دستی:
رفراکتومترهای دستی یا آنالوگ برای عملکرد به منبع تغذیه نیاز نداشته و برای تعیین غلظت محلول در این مدل رفراکتومترها کافی است چند قطره از محلول روی منشور ریخته و درپوش آن را ببندید. سپس رفراکتومتر عمود بر منبع نور (مانند خورشید) نگه داشته دارید و از قسمت چشمی درون رفراکتومتر را نگاه کنید. نور از طریق مایع شکسته میشود. بخشی که قسمتهای تیره و روشن به هم رسیدهاند، عدد مورد نظر را نشان میدهد.
رفراکتومتر دیجیتالی:
رفراکتومترهای دیجیتال اساساً به همان روش رفراکتومترهای آنالوگ کار کرده اما در رفراکتومترهای دیجیتال بهجای اینکه رفراکتومتر به سمت نور نگه داشته شود، معمولاً یک منبع نور LED در دستگاه تعبیه میشود و عدد روی نمایشگر قابل مشاهده خواهد بود و قابلیت تعیین خودکار و بازخوانی خط مرز را دارند. آنها تغییرپذیری بین اپراتور و دقت بیشتری نسبت به رفرکتومترهای دستی را ارائه می دهند و به طور معمول با انتخاب مقیاسهای رایج در دسترس هستند.به این ترتیب با کنترل دقیقتر طول موج، دقت اندازهگیری نیز بهبود مییابد.
نحوه نگهداری از دستگاه رفراکتومتر
در صورت استفاده از این دستگاه لازم است تا به نکات زیر توجه نمایید:
- جهت نگهداری از این دستگاه لازم است برای جلوگیری از کپک زدن عدسی ها، آن را در محیطی خشک و دارای تهویه استفاده نمایید.
- در صورت استفاده از مواد و محلول های خوردنده برای جلوگیری از صدمه به بخش های مکانیکال و اپتیکی، لازم است تا بلافاصله دستگاه را پاک و تمیز نمایید.
- برای تمیز کردن بخش های نوری یا اپتیکالی دستگاه از پارچه های کتان و محلول اتر و یا گزیلول، استفاده نمایید. ( لازم به ذکر است که هرگز این بخش را با دست لمس نکنید.)
- برای جلوگیری از بهم ریختن تنظیمات دستگاه، از تکان دادن دستگاه خودداری نمایید. چرا که این دستگاه از تعداد زیادی آینه و منشور تشکیل شده است.
از جمله کاربرد های رفرکتومتر در صنایع، می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آزمایشگاه روغن
- آزمایشگاه آرایشی و بهداشتی
- آزمایشگاه پودر لباسشویی
- آزمایشگاه صنایع غذایی
- آزمایشگاه لبنیات
- آزمایشگاه قند، شکر، عسل و شکلات
- آزمایشگاه نوشیدنی و آبمیوه
- آزمایشگاه داروسازی
